Бүгүн «Балдар филармониясы» долбоорунун алкагында «Үндүн сыйкыры» концерт-презентациясы өттү, ал толук залды чогултту. Концерттин учурунда көрөрмандар ырдоонун үндөрү менен таанышты, ошондой эле тигил же бул аткаруучунун үнү кандай аталаарын жана эмне үчүн опера аткаруу чеберчилигинин туу чокусу деп эсептелээрин биле алды.   Ошентип, Димаш Кудайбергеновдун үнү контр-тенор деп аталат, бирок Димаштын аткаруу стили эстрадалык. Академиялык – опералык вокал адамдын үнүнүн бардык техникалык мүмкүнчүлүктөрүн көрсөтүүгө мүмкүндүк берет. Опералык партиялар аткаруучунун кошумчаларын, күчүн, виртуоздугун көрсөтүүгө мүмкүндүк берет. Муну спорттогу спорттук мелдештер менен салыштырууга болот, ал жерде эң күчтүү, мектепте олимпиада тарабынан даярдалган спортсмендер гана утат, ал жерде эң жөндөмдүү, билимдүү окуучу жеңип чыгат. Ошондуктан опералык аткаруучулар – булар аткаруу чеберчилигинин чемпиону деп айтууга болот.   Контр-тенор – бул эркектин эң бийик, жаңырып турган үнү. Контр-тенор аткаруучулар опера дүйнөсүндө анча көп эмес. Бүгүнкү күндө белгилүү контр-тенор деп Франциядагы Филипп Жарусскини атоого болот. «Голос» теледолбоору боюнча көпчүлүгү тааныган Сардор Миланонун классикалык музыкалык билими бар жана анын үнү да контр-тенор.   Эркектердин кийинки үнү – бул тенор: Лучано Паваротти, Пласидо Доминго, Хосе Каррерас, Андреа Бочелли, Керим Турапав жана Женшибек Ысманов, ал азыр Италияда абдан ийгиликтүү иштеп жатат.   Баритон – бул Муслим Магомаевдин, Дмитрий Хвороствоскийдин үнү. Кыргызстанда – баритон Бакыт Ыбыкеевде жана жаш, Консерваториянын экинчи курсунун студенти Миран Жанарбаевде, ал Муслим Магомаевдин репертуарынан «Благодарю тебя» («Сага ыраазычылык билдирем») ырын аткарды.   Эркектин эң төмөн үнү – бул бас: Легендардуу Федор Шаляпин, биздин белгилүү мекендешибиз Болот Миңжылкыев, дүйнөлүк опералык сахнанын жылдызы Ильдар Абдразаков.   Аялдардын ырдоо үндөрү – булар колоратурдук сопрано, сопрано жана меццо-сопрано. Колоратурдук сопрано итальян тилинен кооздук деп которулат жана бул аялдардын эң бийик жана эң ийкем үнү. Аны көп учурда коңгуроолор же куштардын сайраган үнү менен салыштырышат.   Сайра Киизбаева, Эльвира Асанкулова, Светлана Гусарова – ушулардын бардыгы колоратурдук сопраносу бар белгилүү кыргыз опералык ырчылары. Бул үн дүйнөдө өтө сейрек кездешет деп эсептелет. «Үндүн сыйкыры» концертинин программасына Консерваториянын бүтүрүүчүсү Азиза Маматназар катышты, анын эң сонун колоратурдук сопрано үнү бар.   Сопрано – бул эң белгилүү опералык ырчылар – Монсеррат Кабалье, Анна Нетребко, Рене Флеминг, Мария Гулегина. Марина Шипулина «La Voix» (Үн) ырын аткарып сопранонун бүткүл кереметин жана мүмкүнчүлүктөрүн көрсөттү.   Меццо-сопрано – аялдардын эң төмөн үнү: россиялык опералык ырчы Елена Образцова, италиялык примадонна Чечилия Бартолли. Кыргызстанда ушул сейрек үн Опера жана балет театрынын солисттери Алтынай Алибаевада жана Асель Бекбаевада бар, аларды жакын арада «Айчүрөк» операсынын премьерасында угууга болот.   Эң кут коюп уккан угармандар сыйлыктарды – Фонд чыгарган китептерди алды: «В гости к моим друзьям» («Менин досторума мейманга»), анда Кыргызстандын этносторунун маданияты жөнүндө айтылат жана «Тоо жанырткан чагылан».   Балдары филармониясынын концерттерине келгиле жана өзүңөр үчүн музыка дүйнөсүн ачкыла!